T Rana

Er zijn momenten in je leven die zoveel indruk maken dat, wanneer je er aan terug denkt, je weer weet wat je op dat moment deed, waar je was en weer voelt wat dat moment opriep. Een paar hiervan voor mij waren recent de aardbeving in Syrië/Turkije, veel langer terug de tsunami in Azië (wie had ooit daarvoor het woord tsunami gehoord), 9/11 en het moment aan wat vandaag precies 10 jaar geleden gebeurde in Dhaka. Rana Plaza ; een gebouw van 8 etages hoog waarvan de werknemers na een dag van staken, het gebouw was levensgevaarlijk door scheuren in de constructie, weer gedwongen werden te werken. Op 24 april 10 jaar geleden zakte het gebouw als een kaartenhuis in elkaar met als resultaat ongeveer 2500 gewonden en ruim 1100 doden. Bijna de helft van het aantal slachtoffers wat 9/11 veroorzaakte en vrijwel allemaal jonge vrouwen en moeders. Bedolven onder een berg van puin, machines en lappen stof om kleren van te maken. Slachtoffers werkend in een wereld aan kleren die wij als snoepgoed aanschaffen en net zo makkelijk vervangen voor weer iets anders. Gewoon omdat het kan. Ik schrijf bewust aanschaffen omdat er na 10 jaar van verschillende acties en de vele ongelukken, zelfmoorden, kinderarbeid en andere misstanden in deze wereld van moderne slavernij nog heel weinig is veranderd.

Van 22 tot 29 april is het Fashion Revolution Week, vorige week was het de week van 2e hands kleding, gisteren Earth Day en begin deze maand Earth Overshoot Day. Voor tegendraads schakels in de kledingketting die niet aansluit. Weet jij bijvoorbeeld dat wij Nederlanders in het 1e kwartaal van 2023 alle grondstoffen die berekend zijn in een jaar te verbruiken, al hebben opgemaakt en we dus op de pof grondstoffen consumeren? Dit gaat natuurlijk over veel meer dan kleding maar juist de kleertjes waar wij ons graag mee bedekken is de op 1 na meest vervuilende, afhankelijkheids- en armoede in stand houdende, industrie. Kun je dit de consument kwalijk nemen of ligt het aan afspraken die op wereld niveau worden gemaakt. En als het laatste, kun je er dan voor blijven wegkijken? Als consument wordt je immers voortdurend verleid te kopen door alweer een nieuwe collectie, reclame boodschappen, uitverkoop, complimenten op hoe je eruitziet en slimme algoritmes met pop ups als je zit te scrollen op je apparaat. Vooral met dat scrollen is de verleiding groot, je winkelmandje is snel gevuld, contactloos betalen gaat zowat sneller dan met je ogen knipperen, meer kopen geeft een hogere korting en je pakjes worden gratis thuisbezorgd of aangepakt door een buurman of vrouw als je niet thuis bent. Is niets kopen dan de oplossing? Helaas niet. Money is the engine of our economy. Verleiden tot kopen is dus noodzaak. Het aanbod in winkels wisselt snel, de productie vaak hoger dan de verkoop. Dit gebaseerd op hetzelfde principe als jouw hogere korting bij meer kopen ; een hogere afname is afdwingen van een lagere prijs. Zelfs als dat betekent dat arbeiders langer moeten werken onder een hogere tijdsdruk en een deel van de collectie weer wordt verscheept om elders op een berg terecht te komen om te worden vernietigd. Hoera CO2 verbruik, hoera natuurramp.

Is 2e hands dan de oplossing? Ook niet sluitend. Ook al lijkt er heel veel in beweging te zijn in 2e hands klerenland, het is slechts 3%. Hiervan het meeste vooral online bij de alom bekende marktleider hierin. Met de V van victim? een mega aanbod in voornamelijk fast fashion en ultra fast fashion. Merken veelal gemaakt onder slechte arbeidsomstandigheden en te laag loon om aan levensbehoeften te voldoen en inmiddels vergelijkbaar met een gigant als Primark of nog erger, Shein. Een aanbod voor een habbekrats waardoor de waarde van grondstoffen en inzet van mensen in arbeid is gedegradeerd tot een wegwerpitem voor nog minder dan je voor koffie of bubbel thee, ook zo iets onzinnigs, betaald.

Wat is dan wel de beweging tot verandering in de klerenwereld? Die is eigenlijk niet zo moeilijk. Combineren met wat je hebt, hergebruiken, ruilen, delen, repareren, huren; er kan zoveel. Maar vooral minder en bewuster kiezen in wat en waar je koopt. De dirty dozen, winkels waar we maar wat graag besteden, zijn niet erg meewerkend naar een positieve verandering. Een app als GoodonYou gebruiken om na te gaan hoe eerlijk je kleren gemaakt zijn helpt. Je abonneren op de nieuwsbrief van @When Sara Smiles. Kritisch zijn op wat je voorgekauwd krijgt als “duurzaam”, geen influencers volgen die dubieuze brands promoten. Maak keuzes in wat jij belangrijk vindt. Arbeidsomstandigheden, kinderarbeid, de herkomst van materiaal en verfstoffen, transport, verpakking; 100% eerlijk en duurzaam bestaat niet. Wel moet er veel veranderen en dat gaat niet gebeuren als we blijven doen wat we doen. Er is zoveel mis in wat we je op je lijf draagt. Je lijf wat je koestert en met zorg behandelt. Een fiks bedrag neertellen voor je kleren is heus geen garantie op wel eerlijk maar trots zijn op wat je zo goedkoop hebt gekocht terwijl een ander daar een prijs voor heeft betaald is echt niet oké. En geef een ander eens een compliment wanneer hij of zij weer hetzelfde aan heeft en kleren dus vaker draagt.

Zijn de 1135 vrouwen en meisjes die 10 jaar geleden omkwamen bij de Rana Plaza ramp vergelijkbaar met de 3000 van 9/11? Nee, een terroristische daad is onvergeeflijk. Maar in stand houden van dat wat mensen wanhopig doet snakken naar een beter leven kun je ook niet van blijven wegkijken. Daarom deze campagne. Voor het invullen zijn wat gegevens nodig. Dit omdat deze campagne, wanneer genoeg handtekeningen, wordt aangenomen als burgerinitiatief en dus ECHT op de politieke agenda komt er iets in te veranderen. En absoluut de dirty dozen waar we graag besteden dwingen tot ondertekenen. Kijk jezelf eens aan, een eerlijk en leefbaar loon, dat gun jij jezelf toch ook? Ook voor de slachtoffers van Rana plaza staat er een herdenkingsmonument. Het is niet genoeg. Een herdenkingsmonument betaalt immers de rekeningen niet.

https://www.fashionrevolution.org/good-clothes-fair-pay/

Lees ook Boetekleed

https://cleanclothes.org/campaigns/the-accord/brand-tracker